तंबाखूचं आणि मानवाचं नातं खूप जुनं असल्याचं सांगितलं जातं. ख्रिस्तपूर्व ४०० वर्षांपूर्वी दक्षिण अमेरिकेत तिथल्या मूळनिवासींनी तंबाखूची लागवड केली असल्याची शक्यता व्यक्त केली जाते. १४९२ मध्ये ख्रिस्तोफर कोलंबसच्या प्रवासवर्णनात तंबाखूचा उल्लेख येतो. त्याच्या खलाश्यांनी काही लोकांना तंबाखू जाळून त्याचा धूर ओढताना पाहिलं होतं. सिगारेटचा तो सर्वाधिक जुना उपलब्ध उल्लेख असल्याचं मानलं जातं.

अमेरिकेतून तंबाखूचे ज्ञान आणि त्याचे उपयोग उर्वरित जगात आले, यात शंका नाही. नोव्हेंबर १४९२ मध्ये कोलंबसने क्युबा बेटाचा शोध घेण्यासाठी त्याच्या पहिल्या मोहिमेच्या जहाजातून पाठवलेल्या खलाश्यांनी अशी माहिती आणली की त्यांनी काही लोकांना पाहिलं होतं जे लाकडं पेटवून त्या आगीत काही औषधी वनस्पती जाळून त्यातून येणारा गंध हुंगत होते.

कोलंबसच्या (१४९४ -१४९६ ) दुसऱ्या जगसफारीत त्याच्या सोबत असलेल्या फ्रान्सिकन रॅनटॉन पेन यांनी सर्वप्रथम लोकांच्या झुरके घेण्याच्या सवयीचं निरीक्षण व वर्णन केलंय. तंबाखू चघळण्याची प्रथा दक्षिण अमेरिकेच्या किनारपट्टीवरील स्पेनच्या लोकांनी १५०२ मध्ये प्रथम पाहिली होती. अमेरिकेचा शोध लागला आणि तंबाखू सेवन प्राचीन असल्याचं स्पष्ट झालं.

तंबाखू हा शब्द रोपासाठी सामान्यतः वापरला जाणारा मूळ नाव नव्हता. हिस्पॅनियोला (सॅन डोमिंगो) च्या रहिवाशांनी त्याचा धूर ओढण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या विचित्र वाद्यावरून तो आला आहे. ओव्हिडोने त्याचे वर्णन केलेय. या वाद्यात लहान पोकळीच्या लाकडी नळ्याचा समावेश होता, ज्याचा आकार इंग्रजी वाय अक्षरासारखा होता. त्याची दोन टोकं धूम्रपान करणार्‍याच्या नाकात आणि दुसरे टोक जळत्या तंबाखूच्या धुरामध्ये ! या उपकरणाला मूळ लोक “टोबॅको” म्हणतात..

युरोपमध्ये ५ मार्च १५५८ मध्ये तंबाखूचा प्रवेश झाला, असं मानलं जातं. स्पेनच्या फिलिप II याने मेक्सिकोच्या उत्पादनांवर संशोधन करण्यासाठी फ्रान्सिस्को फर्नांडिस या डॉक्टरला पाठवलं होतं. त्यानेच स्वतः तंबाखूची रोपं सर्वप्रथम युरोपमध्ये आणली होती.

फ्रान्सिस्को फर्नांडिसने अभ्यासाअंती तंबाखूचा औषधी उपयोग मान्य केला व अमेरिकन मूलनिवासींची प्रथा उचलून धरली.

त्यानंतर तंबाखूने सर्व युरोप जिंकले. स्पॅनिश राजा फिलिप II च्या दरबारात लोकप्रियता मिळवल्यानंतर, पुढच्याच वर्षी तंबाखूची ओळख स्पॅनिश लोकांनी फ्रेंच खानदानी मेडीसी कुटुंबात केली.

पोर्तुगालमधील फ्रेंच राजदूत जीन निकोट यांनी द्वीपकल्पातून राणी कॅथरिन डी मेडिसीला बियाणे पाठवले. कॅथरीन डी मेडीसीला या चमत्कारिक औषधाने डोकेदुखीतून बरे केले. निकोटने वनस्पतीच्या ज्ञानाचा प्रसार करण्यासाठी केलेल्या सेवेच्या स्मरणार्थ पुढे या वनस्पतीचं नाव निकोटियाना पडलं.